Konpainia egoiliarra
2011 urtean Urnietako udalak Aukeran DK konpainia egoiliarra hartzen du Sarobeko egoitzan eta urte hauetan zehar dantza arte eszeniko guneko dinamizatzaile tresna esanguratsua bihurtu da.
Lankidetza honi esker, Aukeran DK-k beharrezko espazioa eta baliabideak ditu entseatzeko, probatzeko eta ikertzeko, bere ikuskizunak sortu eta ekoizteko, horrela bere ibilbide profesionala sendotuz.
Gainera, herritarrak konpainiak komunitatean garatutako sentsibilizazio-, prestakuntza- eta bitartekotza-programez baliatzen dira.
Ibilbide profesionala
Aukeran DK, 1997an sortzen da, Edu Muruamendiaraz dantzari eta koreografoaren ekimenez. Orduz geroztik, ibilbide luze eta emankorra egin du, eta hainbat ikuskizunen ekoizpenean eta biran islatuta geratu da, besteak beste, honako ikuskizunetan: “Gernika, mihise gaineko dantza”,”Geltokia” edo “Biz hitza”, besteak beste.
Dantza tradizionalaren eta garaikidearen arteko mestizajeak lan koreografikoa definitzen du, non dantza eta musika tradizionalaren erritmoa eta arauak hautsi, aldatu, mantsotu edo desegituratzen diren.
Edu Muruamendiaraz konpainiako zuzendari eta koreografoak dantza tradizionaleko irakasle gisa garatzen du bere irakaskuntza lana Euskal Herriko hainbat dantza taldetan. Era berean, irakasleentzako eta ikasleentzako ikastaro monografikoak ematen ditu gure mugetatik kanpo.
2022an, konpainiak 25 urte bete zituen eszenatokietan, eta, hori ospatzeko, «Migratzaileak» obra plazaratu zuen
2022an, “Aiurri” izeneko kale ikuskizuna plazaratu zuen eta 2024 honetan, ikuskizun berri baten lan prozesuan murgildurik dabil konpainia.
“AURRI” (2022)
Dantzari bat, bi dantzari, hiru dantzari galdezka.
Lau dantzari, bost dantzari, sei dantzari. Zazpi dantzari, , zazpi dantzari galdezka:
Zer da mugimendua?
Zergatik mugitzen gara?
Zein da mugitzeko dugun beharra? Zein da mugitzera bultzatzen gaituena?
Aiurri kale ikuskizuna lehen aldiz 2022.urtean plazaratu zen Hendaian, “dantza hirian” ekimenaren barruan. Geroztik, beste hainbat herritan kaleratu da, hala nola Leioako “Umore azokan”, “Loraldia”-n edota Manresako “Fira Mediterranea de Manresa”-n, ibilbide oparoa izan eta izango duelarik.
Argazkiak: Beñat Lizaso eta David Herranz
“Migratzaileak” (2022)
Migrazioa mugimendua da. Mugitzea, funtsean, gorputz bat lekuz aldatzea. Lekuz aldatzean gorputzaren barruko guztia mugitzen da harekin: ametsak, beldurrak, minak eta itxaropenak. Migrazioa mugimendua da. Eta mugimendua arintasuna, mugarik eza. Gorputzak irekitasuna behar du mugitzeko: irekia egon mugimendua abiatzeko, irekia egon mugimendua jasotzeko.
Aukeran dantza konpainiak emanaldi honekin hori bera proposatzen dio publikoari: mugimenduari irekitzeko ariketa bat. Ireki gogoak, ireki kuriositatea, ireki gorputzak. Ez dadin norbera izan hormarik altuena. Irekitasuna adierazi dantzaren bitartez, jarrera eszenikoaren bitartez. Historiari begiratu, gure mina besteena ere badela oroitzeko. Mina ukatu gabe, enkontruak ospatzeko prest egotea da publikoari proposatzen zaiona. Zer da migratzaile izatea ez bada, funtsean, mugitzea: gorputz bat lekuz aldatzeko prest egotea, eta leku berri horretan norbera den gorputza berriro deskubritzea (Oier Guillan).
Hurrengo Geltokia (2021)
Bizitza bidaia gisa ulertuta. Maletak, norbanakoaren eta norberaren probabilitateak biltzen dituen metafora, kohesio elementua dira guztiontzat berdintsuak diren indarrak eta gaitasunak jarduten duten bizi-prozesuan. Bidaiari bakoitza, bere ekipajea aldean daramala, lekuz aldatzen da. Azken tartean, oroimenaren adinean, zeinetan bakardadeak hainbeste izen dituen, maleta higatuak, husteko zorian. Joandako aldia luzea da, eta denbora dorpeki desegiten da. Erlojuek gure izate iragankorra erretratatzen dute. Geltokia, azken batean, erbesteratze baten hasiera da: geraleku bat zoriontasunean, eternitateari uko-egitea.
Orain, Aukeran Dantza Konpainiako trena geltoki berri batean gelditzen da. Geltoki bat kalean, non garai berriek erritmoa markatzen dute, ikuskizun berri batean.
“Maurizia naz” (2019-22)
Egunkari orri bati sua emanez panderoaren larrua berotu du Mauriziak. Kontu handiz, bizitzak erakutsi baitio beroa ez dela beti goxoa, gehiegi gerturatuz gero, garrek, pasioen antzera, erre egin zaitzaketela.
Albokaren doinua entzuterako, kokotsa altxatu eta bizitza eman dio panderoari, eta biziki mugitzen ari den haren eskuan, esku asko ikusi ditut; milaka emakumeren eskuak une batetik bestera hegan irteteko prest.
Halako batean barne lurrikarak eztanda egin eta Mauriziaren ahotsean entzun ditut beste hainbat ahots. Emakume askoren ahotsak dira, bizi-poza, harrotasuna, indarra, pasioa, alaitasuna erakusten dutenak. Baita beldurra, amorrazioa, askatasun nahia, mina. Emakume haien guztien irrintziak aldi berean direlako algara eta aienea, aldi berean salaketa eta ospakizuna. Emakumeen ahotsek sorginduta, paparrera eraman dut eskua, saihetsetan kaiolatuta dudan txolarrea saltoka hasi baita, hegan irten nahian. Eta txolarrearen dardarak piztu du nire barrea, eta aldi berean leherrarazi du nire negarra, emakume horien guztien harrotasuna eta pasioa neureak sentitu ditudalako, euren minak eta tristurak bezala.
Ahotsek atximurka egin didate azalean, igurtzi egin dizkidate bizitzak burdina gori-goriz markatu dizkidan orbainak, eta honela agindu didate: altxa kokots hori, begiratu aurrera eta ospatu bizitza, abestu, egiozu barre zorionari eta aurre nahigabeari. Eta orduan, ahots haien guztien artean, neure ahotsa ezagutu dut, eta etengabe mugitzen ari diren milaka esku haien baitan ikusi ditut nireak.
Eta orain badakit: Ni naiz Maurizia. Ni ere banaiz Maurizia. Eta haren moduan prest nago plazara irteteko.
“Biz Hitza” (2019-22)
Euskara batuaren historia dantzatua
“Herria da gorputza, hizkuntza bihotza”; Fernando Aire Xalbador Urepeleko artzainaren esana da, zehazki, haren Odolaren mintzoan jasoa eta Mikel Laboaren ahotsak zabaldua. Eta hizkuntza gorputza balitz? Nola azalduko lituzke gorputz adierazpenak hizkuntzaren bat-bateko jaiotza edo elearen etengabeko bilakaera?
BIZ HITZA ikuskizunak munduko hizkuntza ororen historia unibertsala du abiapuntu, baina euskara batuaren istorio partikularra kontatu nahi du dantzaren bidez.
Hizkuntzek elkar ulertzeko balio behar dute, bestela, balio hori galtzen dutenean, desagertzen hasten dira. Euskara arriskuan sumatzean, ipar, hego, eki eta mendebaldeko euskaldunek batasunerako pausoak adostu zituzten, bakoitzak bereari uko egin gabe, guztiei elkarrekin dantzatzeko balioko zien erritmoa ondu nahian (Xabi Paya).
